Naam: Jacobus (Koos) Dirk Hertogs
Geboren: 16 december 1949, Den Haag
Overleden: 19 juli 2015
Aantal moorden: 3+
Straf: Levenslang
Jeugd
Hertogs kwam uit een gezin van zeventien kinderen en groeide op aan de Jan Steenstraat in de Haagse Schilderswijk. Zijn moeder was schoonmaakster in een bordeel en zijn vader was straatventer. Zijn vader was alcoholist. Hertogs was een ongewenst kind. Zijn moeder droeg hem op te gaan stelen. Volgens Hertogs werd hij vernederd door haar. Hij ging van internaat naar internaat.
Rond zijn veertiende belandde hij in de Amsterdamse jongensprostitutie. Hij moest seks hebben met mannen voor geld. Op zijn zestiende kreeg hij jeugd-TBS.
Later werd hij nachtportier bij nachtclubs in Den Haag.
Misdaden
Tussen zijn vijftiende en 30e was hij voor zo’n vijftig delicten veroordeeld, waaronder roofovervallen, poging tot doodslag en vuurwapenbezit. In 1973 werd hij onderzocht door een psychiater. Hij werd omschreven als een psychopaat die in een narcistische schijnwereld leeft, zonder schuldgevoel en dus een gevaar voor de openbare orde.
Op vrijdagmiddag 11 mei 1979 kwam de twaalfjarige Tialda Visser vanaf het Koninklijk Conservatorium in Den Haag. Ze speelde drie instrumenten en volgde er een balletopleiding. Ze zou met de tram naar huis gaan, maar kwam daar nooit aan.
Op maandag 14 mei vond een visser het levenloze lichaam van Tialda in de Laak aan de Neherkade in Den Haag. Ze was seksueel misbruikt. Met een scherp voorwerp waren verwondingen aan haar onderlichaam aangebracht. Ze had wurgsporen op haar hals. Ze overleed aan verdrinking volgens de sectie arts.
De achttienjarige Emy den Boer vertrok op 3 april 1980 vanuit haar ouderlijk huis in Schiedam naar de Academie voor Lichamelijke Opvoeding in Den Haag, waar ze een opleiding volgde. Ze werd voor het laatst gezien op het Centraal Station in Den Haag.
Twee dagen later werd haar dode lichaam gevonden door spelende kinderen in de bossen bij het Brabantse Nistelrode. Haar onderlichaam was ontbloot. Haar broek, onderbroek, oorbellen en sporttas ontbraken. Ze was van dichtbij in haar hoofd en buik geschoten. Volgens de sectie arts was ze bedwelmd met chloroform. Ze had meerdere kneuzingen, wat erop kon duiden dat ze mishandeld was. Het enige spoor wat de politie vond was de afdruk van een autoband.
De elfjarige Edith Post zat op de Wethouder Huibregtseschool in Wassenaar. Ze vroeg of ze even de klas uit mocht. Ze had iets nodig uit een ander lokaal maar kwam niet meer terug. Het enige wat leerkrachten en leerlingen was opgevallen was dat er een man rondliep met een houthakkers-blouse en een schop in zijn hand. Dit gebeurde op 29 september 1980. Op 2 oktober werd haar lichaam gevonden door een wandelaar in een meertje in de duinen, dichtbij haar school. Ze had een ingeslagen schedel. Waarschijnlijk was ze met een boomtak op haar hoofd geslagen. De bebloede tak werd vlakbij gevonden. De politie vond een sleepspoor van ongeveer 25 meter. Het was onduidelijk of ze seksueel misbruikt was. Er werden verwondingen aangetroffen aan haar linkerhand en gezicht er waren wurgsporen bij haar hals. Haar oorbellen waren verdwenen.
Arrestatie en rechtszaak
Rond dezelfde tijd dat Edith verdween was Hertogs meerdere malen betrapt op gluren naar jonge meisjes bij campings, scholen, sportcomplexen en in de duinen. Tijdens één van die keren dat hij werd opgemerkt, werden in zijn auto, een zwarte Opel commodore, een priem en seksboekjes aangetroffen. De politie liet aan leerkrachten en leerlingen van de school van Edith een foto van Hertogs zien om te kijken of dit de man in de houthakkers-blouse was. Velen van hen herkenden hem meteen.
Op 3 oktober 1980 hield de politie hem aan, zogenaamd als verkeerscontrole. Hij had geen rijbewijs bij zich en de politie nam zijn zwarte Opel in beslag. Toen werd hem verteld dat hij verdachte is bij de vermissing van Edith Post. Hij beriep zich meteen op zijn zwijgrecht.
De politie deed huiszoeking in de woning van Hertogs aan de Zuidwal in Den Haag. Ze vonden boekjes en videobanden met kinderporno en chloroform. Ook vonden ze sieraden, die niet van de drie meisjes waren. Op zijn zolder vonden ze een martelkamer die geluiddicht is gemaakt. Er was ook een intercom die verbonden was met de slaapkamer onder de zolder.
De politie vond hier stukjes van oorbellen. De ouders van Emy herkenden deze als van hun dochter. Bovendien werden vezels van het trainingsjack van Emy gevonden in de martelkamer. Op een kattenluikje werd bloed aangetroffen. DNA-onderzoek was in die tijd nog niet mogelijk, ze konden alleen de bloedgroep bepalen. Dit bleek bloedgroep B, een zeldzame bloedgroep, die Emy den Boer ook had. Ten tijde van de dood van Emy had Hertogs een Mercedes. Uit onderzoek van de deze auto blijkt, dat Emy bij hem in de auto had gezeten. Ook bleek er een exacte match te zijn met de bandensporen die waren gevonden bij het lichaam van Emy.
Ook werden er haren in deze auto aangetroffen die vrijwel zeker van Tialda Visser zijn. Verder leek Hertogs op de compositietekening die gemaakt is naar aanleiding van getuigen na de verdwijning van Tialda.
Ook de zwarte Opel commodore werd onderzocht. Uit gevonden vezels bleek dat Edith Post vrijwel zeker in de auto van Hertogs had gezeten. Ook zaten er haren van de hond van Hertogs op het lichaam van Edith. Verder had Hertogs een bijtwond aan zijn pink. Bij gebitscontrole bleek deze wond te passen bij het gebit van Edith.
Hertogs woonde samen met zijn vriendin Ingrid. Zij verklaarde dat zij en Hertogs lagen te vrijen toen ze gestommel hoorden vanaf de zolder. Hertogs ging woest naar boven, waarna Ingrid twee knallen hoorde. Waarschijnlijk zou hij op die dag dan Emy den Boer moeten hebben vermoord.
Op 13 oktober 1981 begon de rechtszaak. Er was extreem veel beveiliging aanwezig. Hertogs bleef alles ontkennen. De rechtbank vond bewezen dat hij Tialda, Emy en Edith had vermoord en hij kreeg levenslang. Hij zat zijn straf uit in de gevangenis van Scheveningen. Vanuit de gevangenis ging hij een TBS-traject in, waarbij hij in verschillende klinieken zat, zo bleek later. Zo’n 30 jaar na zijn veroordeling werd hij overgeplaatst naar de longstay-afdeling de TBS-kliniek van de EBI in Vught. Dit zou een tussenstap kunnen zijn om toch weer vrij te kunnen komen.
Vice-voorzitter van de Haagse rechtbank Cornelis Stolk speelde een dubieuze rol rondom het proces tegen Hertogs. Hij had aan het begin van het proces gezorgd voor een nieuwe advocaat, meester Duinstee. Ook bezocht hij Hertogs in de gevangenis. In het verleden had hij gezorgd dat Hertogs ‘op een makkelijke manier’ zijn rijbewijs kon halen door een bevriende rijinstructeur in te schakelen en zijn rijlessen te betalen. Ook was hij bij hem thuis geweest op de Zuidwal. Toen Stolk hierover ondervraagd werd was zijn antwoord dat hij dit allemaal deed uit medemenselijkheid. Er gingen geruchten dat Stolk een seksuele relatie met Hertogs zou hebben.
Naast de drie moorden waarvoor hij werd veroordeeld werd er ook onderzoek gedaan naar zijn betrokkenheid bij andere onopgeloste moorden:
- De moord op de twaalfjarige Anita Pothuizen uit Rotterdam uit 1972. Haar lichaam teruggevonden achter vliegveld Zestienhoven.
- De verdwijning van de zeventienjarige Marjo Winkens uit 1975. Na een bezoek aan kermis van Sittard werd ze nooit meer gezien.
- De moord op de zeventienjarige Rikie Bartels uit 1977 in Vierlingsbeek. Haar lichaam werd teruggevonden op een vuilnisbelt bij Wanroij. Ze was bedwelmd met chloroform en haar oorbellen waren verdwenen. Ze werd teruggevonden vlak bij plek waar Emy den Boer werd gevonden.
- De moord op twee Zweedse meisjes in 1980. Hun lichamen werden gevonden in de Belgische Ardennen. Ze hadden vlak daarvoor nog een kaart gepost in Den Haag. Beide waren doodgeschoten.
Er werd nooit bewijs gevonden dat Hertogs bij één van deze moorden betrokken was.
Koos Hertogs overleed op 19 juli 2015 in het ziekenhuis van Den Bosch. Hij was al enige tijd ernstig ziek.
Koos Hertogs in zijn eigen woorden
Peter R. de Vries maakte in 2009 een reportage over Koos Hertogs om meer te weten te komen over zijn daden, eventuele onopgeloste moorden en zijn relatie tot Cornelis Stok. Hij maakte gebruik van een jeugdvriend van Hertogs: Nico van Empel. Hij ging in op het voorstel van de Vries om contact op te nemen met Hertogs. Hertogs en zijn advocaten probeerden de beelden te verbieden voor publicatie. Gedeeltelijk is dit gelukt. De drie uitzendingen die Peter R. de Vries hierover maakte vind je onderaan de pagina.
Tijdens de briefwisseling tussen hen schreef Hertogs al wat zaken die nog niet algemeen bekend waren. Hij schreef, dat er in 2007 maagkanker bij hem werd geconstateerd. Na een operatie en chemotherapie genas hij hiervan. Ook schreef hij dat bij in 1989 tegen een maatschappelijk werker had bekend dat hij wel degelijk de dader was van de drie moorden waarvoor hij veroordeeld was. Dit was de reden dat hij was opgenomen in het TBS-circuit. In 1997 stond in een psychiatrisch rapport dat hij te behandelen was.
Hertogs schreef ook, dat hij niet zelf verantwoordelijk was voor de moord op de twee Zweedse meisjes, die zijn gevonden in de Ardennen, maar dat hij wel weet wie het heeft gedaan.
Tijdens de ontmoetingen tussen van Empel en Hertogs op de TBS-afdeling van de EBI in Vught bekende Hertogs verschillende zaken. Zo zei hij dat door zijn persoonlijkheidsstoornis meisjes wilde misbruiken, dat hij nog meer drugs ging gebruiken om dit te onderukken, maar dat hem dat niet lukte.
Hij zei dat zijn eerste moordslachtoffer Tialda Visser was. Dat zij bij hem thuis op de Zuidwal waren geweest. Hij zei dat hij haar meelokte door te zeggen dat hij ‘een video voor haar school’ voor haar had.
Over Emy zei hij dat hij haar de weg had gevraagd en of zij hem daar even naartoe kon begeleiden. Dat deed ze. Toen ze eenmaal bij hem thuis binnen was vond Hertogs dat ze denigrerend naar hem deed, wat hem aan zijn moeder deed denken. Vervolgens schoot hij haar dood. Volgens zijn psychotherapeut schoot hij op dat moment ‘zijn moeder dood’. Het verhaal dat zijn vriendin Ingrid destijds vertelde (over de vrijpartij en het gestommel op zolder) was volgens hem helemaal niet waar. In het gesprek gaf Hertogs meerdere keren aan dat hij eigenlijk graag gepakt wilde worden. Hij begon steeds meer cocaïne te gebruiken om alles verdringen.
Over Edith vertelde hij dat een vriend van hem er gedeeltelijk bij betrokken was geweest. Hij was naar de school van Edith gereden. Tegen haar had hij een verhaal verteld over jonge konijntjes die hij haar wilde laten zien. Samen met zijn handlanger hebben ze haar misbruikt. Hertogs gaf aan dat hij zich na het misbruik schaamde en dat hij boos was op zichzelf. Hij zou haar gedood hebben zodat Edith ‘niet hoefde mee te maken wat hij had meegemaakt’. Toen hij werd opgepakt en op het politiebureau aankwam wilde hij vertellen wat er gebeurd was, zo zegt hij in het gesprek. Volgens hem sloeg hij echter dicht uit schaamte.
Verder vertelde Hertogs, dat hij een medegevangene had willen vermoorden omdat hij dacht dat deze ervoor had gezorgd dat hij levenslang kreeg. Daarna vertelde hij dat hij een vroegere bewaarder had willen vermoorden. Deze man zou hem, toen hij jeugd-TBS had, hebben mishandeld en seksueel misbruikt in 1964. De woede hierover had hij al die jaren opgekropt en zo’n vijftien jaar later kwam alle woede er opeens uit. Hij reed van Den Haag naar Rekken, waar hij destijds zat en wilde de man doodschieten. De man bleek daar niet te zijn, waardoor hij onverrichte zaken weer terugkeerde naar Den Haag.
Over Cornelis Stolk zegt hij, dat hij hem al kende sinds begin jaren zeventig. Toen was Stolk de rechter die hem een straf oplegde. Tijdens deze detentie ontstaat het intense contact tussen Hertogs en Stolk. Het was toen dat hij de rijlessen kreeg en naar eigen zeggen tijdens het examen ‘een paar simpele oefeningen moest doen en een kenteken oplezen’. Toen was hij geslaagd. Ook had Stolk een gratieverzoek ingediend toen Hertogs weer vast kwam te zitten. Bij een andere arrestatie vertelde Hertogs tegen Stolk dat hij schuldig was, maar ondanks dat sprak Stolk hem vrij. De medeverdachte kreeg wel straf.
Tegen Nico van Empel vertelde Hertogs, dat hij wel een ‘wederdienst’ moest doen voor alles wat Stolk voor hem deed. ‘Stolk wilde orale seks. Dat gaf ik hem. Ik schaam me ervoor, maar het heeft me vaak geholpen. In ruil voor mijn diensten werd ik vrijgesproken en hielp hij mij.’ Volgens Hertogs koos Stolk juist hem uit, omdat hij zijn dossier kende en wist dat hij vroeger seksuele diensten aan mannen verleende voor geld in Amsterdam. (…) Ik zorgde ook voor kinderporno-materiaal voor hem. Het was kinderporno met jongetjes.’
Toen Hertogs zijn eerste moord had gepleegd, wilde hij zichzelf aangeven. Hij belde Stolk met deze mededeling. ‘Ik merkte aan zijn reactie dat hij erg schrok en het niet zag zitten dat ik me vrijwillig zou laten opnemen.’ Hertogs ging alsnog naar het detentiecentrum om zich te melden. Daar werd hij afgewimpeld. Toen durfde hij niet meer en is hij weggegaan. Vervolgens stuurde Stolk hem naar een bevriende psychiater.
De laatste ontmoeting met Stolk was volgens Hertogs in de rechtszaal toen hij veroordeeld werd voor de drie moorden. ‘Het laatste wat ik van Stolk heb gezien was in de rechtszaal. Hij zat achterin en knikte veelzeggend naar me. Zo van: het komt wel goed. Daarna heb ik Stolk niet meer ontmoet.’
Begin jaren 80 stond er een artikel in de Panorama met geruchten over de affaire tussen Hertogs en Stolk. Niet lang daarna kwam Dhr. Feber, de aanklager in zijn moordproces, bij hem op bezoek in de gevangenis. Hertogs zegt hierover: ‘Ik ben verbaal bedreigd door Feber. Hij zei dat ik mijn mond over de relatie met Stolk moest houden. Hij zei me letterlijk dat ik door de geruchten die nu op gang kwamen met één been in het graf stond.’ Volgens Hertogs werd hij niet lang daarna uit zijn cel gehaald voor een telefoontje. Dat telefoontje kwam er niet, maar toen hij terug in zijn cel kwam waren alle brieven die hij van Stolk had ontvangen weg.
Aanbevolen
Zoals hierboven beschreven maakte Peter R. de Vries een reportage over Koos Hertogs met een oude jeugdvriend van hem. Hierin wordt een goed beeld gegeven van het leven en de misdaden van Hertogs.